Hò chèo ghe – loại hình dân ca đặc sắc trên mảnh đất Bạc Liêu

12/03/2015 - 14:06  

(NTBD) - Nhiều năm qua, Viện Âm nhạc đã tiến hành sưu tầm, nghiên cứu các loại hình dân ca đặc sắc nhằm bảo tồn, lưu truyền và quảng bá các di sản đó, làm giàu thêm vốn di sản văn hóa của dân tộc. Hò chèo ghe Bạc Liêu là một loại hình dân ca được Viện Âm nhạc đưa vào danh sách những di sản cần được nghiên cứu, sưu tầm để bảo vệ.

Ảnh minh họa.

Bạc Liêu là địa phương có nền văn hóa truyền thống lâu đời, có vốn âm nhạc dân gian cổ truyền phong phú, đa dạng và rất đặc sắc như: Hò chèo ghe, điệu nói thơ, Đờn ca tài tử, ca cổ, các điệu lý, hát ru, nhạc lễ… Trong dân ca Bạc Liêu thì hò Bạc Liêu (chủ yếu là hò chèo ghe) chiếm vị trí rất quan trọng trong kho tàng văn học dân gian của vùng đất trẻ này.
Hò chèo ghe Bạc Liêu là một trong những nghệ thuật diễn xướng dân gian của lưu dân miền sông nước Nam bộ, được hình thành trong môi trường chèo xuồng, ghe trên sông nước có từ thời khẩn hoang nhằm gửi gắm tình cảm, bày tỏ nỗi lòng của mình cho con người và thiên nhiên. Hò Bạc Liêu xuất hiện gần như cùng lúc với giọng hò Đồng Tháp, Bến Tre, Trà Vinh, hò sông Hậu… vì có xuất xứ cùng gắn liền với quá trình ngược xuôi trong hệ thống sông ngòi vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Hò chèo ghe Bạc Liêu có 2 loại là hò đơn lẻ và hò đôi. Hò đơn lẻ là loại hò suông, phổ biến từ thời kỳ đầu khẩn hoang đến đầu thế kỷ XX. Lối hò đôi phổ biến từ sau cách mạng tháng Tám 1945. Tuy nhiên, vào những năm 1960, khi điều kiện sông nước thuận lợi cho các sinh hoạt chèo ghe, xuồng hầu như không còn thì giọng hò chèo ghe Bạc Liêu cũng trở nên ít xuất hiện trên các sông rạch. Cũng như Điệu hát thơ, Hò chèo ghe hiện nay hầu như không còn tồn tại trong thực tế, làn điệu hò cũng mai một dần, hầu như chỉ tồn tại trong ký ức của con người mà chủ yếu là ký ức của những người lớn tuổi.
Để bảo tồn di sản âm nhạc cổ truyền quý hiếm có nguy cơ mai một, TS Nguyễn Đình Lâm, Viện Âm nhạc cho biết, hiện Viện Âm nhạc đang tiến hành sưu tầm, phục dựng Hò chèo ghe và sản xuất chương trình để giới thiệu, quảng bá tới khách du lịch. Các sản phẩm  DVD sẽ sử dụng làm sản phẩm giới thiệu, quảng bá thông qua các hình thức làm quà tặng cho khách hàng, làm tài liệu tham khảo cho các trường đào tạo du lịch, phát trên các phương tiện thông tin đại chúng, phát trong khu, điểm du lịch… Đây được xem là biện pháp cần thiết để giữ hồn cho di sản này.
Cùng với Đờn ca Tài tử và Điệu nói thơ, Hò chèo ghe đã và đang nằm trong các kế hoạch bảo tồn và phát huy di sản văn hóa của Bạc Liêu gắn với phát triển du lịch, đưa tỉnh phát triển kinh tế, văn hóa toàn diện. Hiện Hò chèo ghe đang thực hiện bộ hồ sơ để trình Bộ Văn hóa, TT và DL công nhận là di sản phi vật thể cấp quốc gia. Theo nhiều chuyên gia, Sở Văn hóa, TT và DL Bạc Liêu cần thiết lập một cơ chế để tập hợp những nghệ nhân đã từng nổi tiếng một thời trình diễn các loại hình nghệ thuật này, thành lập các câu lạc bộ để thu hút người đến tham gia sinh hoạt diễn xướng và truyền dạy lại cho thế hệ trẻ. Bên cạnh đó, cần có chính sách ưu tiên đầu tư giúp địa phương nơi sản sinh ra Hò chèo ghe để họ trực tiếp phục hồi và bảo tồn, làm sống lại những giá trị văn hóa nghệ thuật âm nhạc truyền thống độc đáo này.
Hy vọng cùng với sự giúp sức trong việc nghiên cứu, sưu tầm để bảo vệ của Viện Âm nhạc, hò chèo ghe Bạc Liêu sẽ được bảo tồn, phát huy và thích ứng với cơ chế thị trường, phục vụ cho yêu cầu phát triển của đất nước.

Nguồn: ĐBND

Bài viết khác

NSND Xuân Bắc nhận thêm nhiệm vụ mới

27/06/2025 - 07:12

NSND Xuân Bắc có tên trong danh sách 32 đồng chí được chỉ định vào Ban Chấp hành Đảng bộ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhiệm kỳ 2025-2030.

Cuộc vận động sáng tác ca khúc về Quốc hội và Hội đồng nhân dân: Lan tỏa tinh thần đổi mới, khát vọng phát triển

27/06/2025 - 06:55

"Khi lắng nghe bài phát biểu sâu sắc và truyền cảm hứng của Tổng Bí thư Tô Lâm, đặc biệt là cụm từ 'kỷ nguyên vươn mình của dân tộc' trong tôi như có luồng sinh khí mới. Từ cảm xúc ấy tôi viết lên giai điệu và ca từ của tác phẩm Vươn mình - Kỷ nguyên mới” - tác giả Trịnh Minh Ước chia sẻ về ca khúc đạt giải C Cuộc vận động sáng tác ca khúc về Quốc hội và Hội đồng nhân dân.

Tri ân sâu sắc lực lượng chủ công trong việc quảng bá nghệ thuật biểu diễn và văn học đến với công chúng

22/06/2025 - 22:06

Sáng ngày 22/6, trong không gian ấm cúng, trang trọng của Liên đoàn Xiếc Việt Nam, Cục Nghệ thuật biểu diễn cùng 12 đơn vị nghệ thuật thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức chương trình “Gặp mặt những người làm Báo gắn bó với Nghệ thuật biểu diễn và Văn học” - Hoạt động mang ý nghĩa đặc biệt nhằm tri ân lực lượng chủ công trong việc quảng bá nghệ thuật biểu diễn và văn học đến với công chúng, khán giả nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025)

Tỏa sáng tài năng trẻ cùng những kiệt tác kinh điển trong đêm hòa nhạc đặc biệt “Chopin - Rimsky - Korsakov”

22/06/2025 - 21:04

Tối 21/6, tại Nhà hát Hồ Gươm - một không gian sang trọng và giàu giá trị nghệ thuật - Dàn nhạc Giao hưởng Hà Nội trình diễn đêm nhạc đặc biệt Chopin - Rimsky - Korsakov, quy tụ những kiệt tác bất hủ của âm nhạc cổ điển thế giới cùng sự góp mặt đáng mong đợi của hai tài năng piano trẻ xuất sắc: Nguyễn Đức Kiên và Lưu Danh Khôi.

Cục Nghệ thuật biểu diễn tặng hoa Chúc mừng Tân Giám đốc Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam

17/06/2025 - 16:25

Chiều ngày 16/6, tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, Ông Lương Đức Thắng - Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn đã thay mặt Lãnh đạo Cục NTBD tặng hoa chúc mừng Tân Giám đốc Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam -TS. NSND Đỗ Quốc Hưng.

Bầu Bí thư, Phó Bí thư trực tiếp tại Đại hội Chi bộ Cục Nghệ thuật biểu diễn với kết quả tuyệt đối

10/06/2025 - 23:01

Sáng ngày 10/6, Đại hội Chi bộ Cục Nghệ thuật biểu diễn nhiệm kỳ 2025 – 2030 đã được tổ chức trọng thể, Đại hội là sự kiện chính trị quan trọng, đánh dấu bước phát triển trong nhiệm kỳ tới với tinh thần trách nhiệm cao, quyết tâm đổi mới phương thức lãnh đạo, phát huy vai trò trong công tác tham mưu, quản lý trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn và văn học trong thời gian tới.