Hoạt động biểu diễn nghệ thuật nỗ lực phục hồi

Nhà hát Múa rối Thăng Long thiệt hại hàng tỷ đồng mỗi tháng. Nhà hát Cải lương Việt Nam cũng mất 50% số buổi biểu diễn cả năm, ảnh hưởng tới việc hoàn thành kế hoạch năm của đơn vị. Nhà hát Tuổi trẻ cũng chịu ảnh hưởng không nhỏ khi phải hủy bỏ nhiều chương trình, hợp đồng cũng như các chuyến lưu diễn tại địa phương, nhiều tiết mục được chuẩn bị kỹ phải hoãn, nhiều chương trình biểu diễn tại các tỉnh bị lỗ hàng trăm triệu đồng do chịu chi phí vận chuyển dụng cụ biểu diễn, thuê địa điểm. Một số nhà hát nghệ thuật truyền thống còn gặp khó khăn trong việc giữ chân nghệ sĩ gắn bó với nghề. Trong bối cảnh chung, hầu hết nghệ sĩ, diễn viên các nhà hát có ý thức chia sẻ, chấp nhận việc khó khăn.
 

Chương trình “Gala phù thủy” của Nhà hát Múa rối Việt Nam
 

Trong giai đoạn dịch Covid, các đơn vị nghệ thuật biểu diễn vừa gồng mình lo các khoản chi trả nội bộ, vừa tìm hướng hoạt động để nghệ sĩ duy trì tiếp cận, tương tác với khán giả. Kịp thời thích nghi với hoàn cảnh, nhiều nghệ sĩ, đơn vị nghệ thuật nhanh chóng sử dụng mạng in-tơ-nét và nền tảng kỹ thuật số, lập các kênh YouTube, tạo nên các sân khấu biểu diễn trực tuyến (online).
 

Chương trình “Biển đảo là quê hương” của Liên đoàn Xiếc Việt Nam
 

Các chương trình, trích đoạn, tiết mục biểu diễn đặc sắc của Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam, Nhà hát Kịch Việt Nam, Nhà hát Múa rối Thăng Long... lần lượt được giới thiệu, cập nhật, đăng tải trên kênh YouTube được cộng đồng đón nhận, ủng hộ. Bên cạnh đó, các chương trình biểu diễn nghệ thuật của cá nhân, nhóm nghệ sĩ được tổ chức quay và phát trực tiếp trên trang web hoặc Facebook như các dự án “24h - music marathon”, “Music home”, “Radio live concert”; các trích đoạn cải lương, phim điện ảnh và ca nhạc... đã tạo nên một không khí mới cho đời sống âm nhạc trong thời kỳ dịch bệnh và hình thành thêm một thói quen thưởng thức nghệ thuật mới cho người dân.
Không những thế, một số chương trình biểu diễn âm nhạc trực tuyến còn mang lại giá trị kinh tế hiệu quả, thể hiện tinh thần chung tay góp sức phòng, chống dịch bệnh của giới nghệ sĩ. Song song với hoạt động trực tuyến, trong thời gian giãn cách xã hội, các đơn vị nghệ thuật biểu diễn cũng tranh thủ xây dựng tác phẩm, thực hiện dự án mới, chương trình chất lượng; các nghệ sĩ tích cực tập luyện và chuẩn bị nhiều chương trình phục vụ công chúng cũng như các hoạt động trở lại sau thời gian hết dịch bệnh.
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chủ trương hỗ trợ các nhà hát với nhiều giải pháp để giảm khó khăn, trong đó có kế hoạch đặt hàng các tác phẩm mới; đồng thời đề nghị cần nghiên cứu phương thức xây dựng hình thức nghệ thuật trực tuyến hiệu quả, hợp lý. Qua đại dịch Covid-19, hình thức thưởng thức nghệ thuật biểu diễn trực tuyến ở Việt Nam rất có tiềm năng. Trước đây, việc cá nhân hoặc tổ chức thử nghiệm các chương trình trực tuyến còn nhỏ lẻ, lượng tương tác không lớn; nhưng qua thời gian giãn cách xã hội, sự bùng nổ các chương trình giải trí online phong phú, chất lượng khiến khán giả ngồi tại nhà vẫn có thể tiếp cận và thưởng thức, đã tạo nên sắc diện và hướng đi mới ngay trong giai đoạn khó khăn, tạo đà cho các nghệ sĩ vừa phải thích nghi để chuyển mình phù hợp với hoàn cảnh mới, vừa trở lại ánh đèn sân khấu đầy nhiệt huyết và say mê, phục vụ khán giả những tác phẩm chất lượng với cả hai hình thức sân khấu truyền thống và sân khấu online. Ở tầm nhìn dài hơi, chiến lược, cần sớm tạo nền tảng cơ sở vật chất, nâng cao trình độ biểu diễn của nghệ sĩ để nhà hát online thật sự là công cụ giải trí hữu ích; từ đó tổ chức những sự kiện văn hóa, nghệ thuật trực tuyến quy mô, tầm cỡ góp phần phát triển đời sống văn hóa tinh thần trong kỷ nguyên số cho nhân dân.
 

Vở “Bệnh sĩ” của Nhà hát Kịch Việt Nam
 

Từ tháng 9 tới đây, một số Nhà hát lại tiếp tục tái triển khai chương trình với sự hỗ trợ về kinh phí của Bộ VHTTDL, như Nhà hát Cải lương Việt Nam với các vở Bên ánh sao Khuê (12.9 diễn tại Nhà hát Lớn Hà Nội), Vì sao lạc xứ (19.9 tại Rạp Kim Mã), Bão ngầm (26.9 tại Rạp Âu Cơ), Người đi tìm minh chủ (2.10 tại Rạp Kim Mã); Nhà hát Đương đại Việt Nam với Chương trình Áo lụa Hà Đông (26.9 tại Nhà hát Lớn Hà Nội); Nhà hát Ca múa nhạc Dân gian Việt Bắc với chương trình Kỷ niệm ngày khởi nghĩa Bắc Sơn tại Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn (26.9); Nhà hát Múa rối Việt Nam diễn Gala Phù thủy từ 20.9 tại 361 Trường Chinh, Hà Nội. Ngày 20.9 này, Nhà hát Múa rối Việt Nam sẽ tổ chức một đợt biểu diễn phục vụ thiếu nhi vào dịp tết Trung thu, đó là các vở Trăng trẻ thơ, Gala Phù thủy và nếu kịp sẽ thêm vở Con yêu mẹ. Phó giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam, NSND Tống Toàn Thắng cho biết, Liên đoàn sẽ tổ chức biểu diễn lại thường xuyên từ ngày 12.9 này với nhiều chương trình đặc sắc. Đặc biệt, ngày 25.9 Liên đoàn sẽ cho ra mắt vở Lời nguyền của bà tiên do NSƯT Thanh Mai và Thanh Tùng dàn dựng. Vở diễn được tập luyện kỹ càng suốt từ tháng 3 cho tới nay mới công diễn.
Có rất nhiều chương trình, kế hoạch biểu diễn ở các nhà hát đã phải lùi lại vì dịch bệnh. Dẫu còn nhiều khó khăn trước mắt phải đối diện nhưng với sự hỗ trợ của lãnh đạo Bộ VHTTDL, Cục Nghệ thuật biểu diễn và sự quyết tâm của các nhà hát cũng như các nghệ sĩ, nghệ thuật biểu diễn sẽ vẫn bền bỉ đi từng bước, để nỗ lực phục hồi.

                                                                                                              Thùy Dương