Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2025 Sân khấu truyền thống thăng hoa

 Trong bối cảnh Tuồng và Dân ca kịch đối mặt nhiều thách thức giữa nhịp sống hiện đại, Liên hoan đã góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản, đồng thời đưa nghệ thuật truyền thống đến gần hơn với công chúng, thắp lại sức sống và cảm hứng sáng tạo cho thế hệ nghệ sĩ hôm nay.

 Thắp lửa sáng tạo

Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2025 do Bộ VHTTDL giao Cục Nghệ thuật biểu diễn chủ trì, phối hợp cùng Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam và Sở VHTT Hà Nội tổ chức - là sự kiện quan trọng của ngành Văn hóa, quy tụ những giá trị tinh hoa của nghệ thuật truyền thống, đồng thời là dịp để nhìn lại chặng đường sáng tạo và biểu diễn của các đơn vị nghệ thuật trên cả nước.

Tuồng và Dân ca kịch là kho tàng nghệ thuật truyền thống lưu giữ hồn cốt văn hóa Việt. Thế nhưng, trước nhịp sống thay đổi nhanh chóng, những giá trị này đang đối mặt nhiều thách thức: Thị trường biểu diễn thu hẹp, khán giả phân tán, lực lượng kế cận thiếu hụt, nghệ sĩ gạo cội thưa vắng, công tác truyền nghề còn lúng túng, trong khi việc thu hút thế hệ trẻ lại là bài toán nan giải. Những khó khăn ấy đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của cơ quan quản lý, các đơn vị nghệ thuật và chính đội ngũ nghệ sĩ.

Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông - Trưởng ban Chỉ đạo Liên hoan nhấn mạnh: Các nghị quyết của Đảng như Nghị quyết số 23-NQ/TW; Kết luận số 76-KL/TW; Kết luận số 156-KL/TW; Kết luận số 84-KL/TW của Bộ Chính trị... đã xác định rõ yêu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng sáng tạo; gắn bảo tồn với phát huy giá trị nghệ thuật truyền thống; đồng thời hoàn thiện cơ chế, chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho văn nghệ sĩ phát triển.

Liên hoan năm nay là dịp nhìn nhận sâu sắc thực trạng sáng tạo, dàn dựng và biểu diễn, đánh giá năng lực nghệ sĩ, khả năng bắt nhịp đời sống đương đại, cũng như nhận diện những nỗ lực đổi mới. Kết quả này sẽ là cơ sở quan trọng để hoạch định chính sách, hỗ trợ và thúc đẩy sự phát triển bền vững của sân khấu truyền thống trong tương lai.

Năm nay, Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc quy tụ 14 vở diễn công phu với gần 1.000 nghệ sĩ từ 10 đơn vị trên toàn quốc, trở thành ngày hội lớn của sân khấu truyền thống Việt Nam - nơi tỏa sáng tài năng, đam mê và khát vọng sáng tạo, đồng thời lan tỏa giá trị nghệ thuật dân tộc và thúc đẩy sự phát triển bền vững của Tuồng và Dân ca kịch.

Nghệ thuật truyền thống “hồi sinh”

Chưa bao giờ rạp Kim Mã (Hà Nội) lại sáng đèn liên tục như những ngày diễn ra Liên hoan. Khán giả đến kín rạp, nhiều bạn trẻ ngồi xem trọn vở, thể hiện sự háo hức và trân trọng dành cho nghệ thuật truyền thống.

Hình ảnh ấy cho thấy Tuồng và Dân ca kịch vẫn đầy sức sống và hấp dẫn giữa đời sống hiện đại, chỉ là chưa có nhiều cơ hội để công chúng tiếp cận thường xuyên. Các kỳ liên hoan như lần này đã thu hẹp khoảng cách ấy, đưa nghệ thuật dân tộc đến gần khán giả, đồng thời tạo không gian để thưởng thức, cảm nhận và đánh giá giá trị văn hóa.

Đây cũng là dịp để nghệ sĩ trẻ học hỏi lớp nghệ sĩ gạo cội, giao lưu nghề nghiệp, thử nghiệm cách diễn mới, thổi vào tác phẩm tinh thần hiện đại mà vẫn gìn giữ bản sắc.

Là một trong những đơn vị mang đến nhiều vở diễn nhất, Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai tham dự Liên hoan năm nay với tác phẩm tuồng Nhìn lại một vương triều và dân ca Bài chòi Dòng sông kể chuyện.

Giám đốc Nhà hát, ông Nguyễn Trọng Quỳnh cho biết, Bài chòi là loại hình nghệ thuật dân gian độc đáo, gắn kết ca, vè, nhạc với nhịp điệu giàu cảm xúc và tính tương tác, từng phổ biến trong đời sống cộng đồng Tây Nguyên. Lần này biểu diễn tại Hà Nội không chỉ mang đến cơ hội hiếm để công chúng thưởng thức, mà còn giúp người xem hiểu sâu hơn giá trị văn hóa - nghệ thuật đặc sắc của vùng đất này. Qua từng câu hát, nhịp trống và lối diễn vừa vui tươi vừa sâu lắng, Bài chòi khắc họa tinh thần sáng tạo của nghệ sĩ dân gian, đồng thời minh chứng sức sống bền bỉ và khả năng lan tỏa của nghệ thuật dân tộc.

Có thể nói, với việc quy tụ nhiều vở diễn chất lượng, nghệ thuật đồng đều, Liên hoan năm nay là tín hiệu tích cực cho sân khấu truyền thống. Với sự đầu tư bài bản, đổi mới sáng tạo và nâng cao chuyên môn, các tác phẩm vừa làm mới hình thức thể hiện vừa mang đến trải nghiệm tinh thần phong phú, góp phần lan tỏa giá trị văn hóa dân tộc, khích lệ nghệ sĩ tiếp tục gìn giữ và phát triển kho tàng nghệ thuật cha ông.

Vở tuồng Anh hùng của Nhà hát Nghệ thuật Hát Bội TP.HCM chinh phục khán giả ngay từ những phút đầu. Kịch bản chặt chẽ, ngôn ngữ tiết chế, đưa nhân vật vào những tình huống giàu dấu ấn lịch sử nhưng vẫn thấm đẫm hơi thở thời đại. Ngay khi màn mở, âm nhạc, tiếng động và cảnh trí tạo ấn tượng mạnh, cuốn khán giả vào câu chuyện.

Đạo diễn Võ Hồ Hoàng Dũng chia sẻ, ông đã tận dụng tối đa lực lượng diễn viên trẻ để thổi hơi thở đương đại vào Hát bội; giữ nguyên tinh hoa nghệ thuật từ tính ước lệ, cảnh trí tiết giảm đến việc diễn viên kiêm dựng cảnh, đồng thời bổ sung các chi tiết sáng tạo. Sự kết hợp giữa cổ điển và hiện đại, giữa kinh nghiệm nghề và năng lượng trẻ đã tạo nên một vở diễn vừa đậm bản sắc truyền thống, vừa gần gũi với khán giả hôm nay.

Dù Liên hoan sắp khép lại, nhưng dư âm và giá trị của sự kiện chắc chắn sẽ vang vọng lâu dài. Tuồng và Dân ca kịch không chỉ là di sản cần gìn giữ mà còn là mạch sống nghệ thuật, cần được nuôi dưỡng, thăng hoa và lan tỏa trong đời sống đương đại.

Liên hoan đã tiếp thêm cảm hứng, thúc đẩy nghệ sĩ và khán giả cùng chung tay bảo vệ, đổi mới và phát triển nghệ thuật truyền thống, giữ gìn bản sắc dân tộc giữa dòng chảy hội nhập. 

Theo Báo Văn hóa