Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa và “Triết Vương Trịnh Tùng”

    Từ những đơn vị độc lập, nay đã tập hợp về “ngôi nhà chung” như một sự khẳng định liên kết lớn mạnh và phát triển với đội ngũ 115 nghệ sĩ, diễn viên trong đó có 2 NSND và 10 NSƯT. Sau một thời gian sắp xếp lại bộ máy, dần ổn định tổ chức, các đoàn đã tiếp tục phát huy thế mạnh riêng của mình và cho ra mắt những vở diễn, tác phẩm mới…Tham dự Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2019, Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa đã mang vở tuồng  “Triết Vương Trịnh Tùng” của tác giả Nguyễn Sỹ Chức và đạo diễn – NSND Lê Tiến Thọ dàn dựng đến với Liên hoan.

       “Triết Vương Trịnh Tùng” là câu chuyện kể về toàn bộ cuộc đời nhân vật Trịnh Tùng, con trai thứ của Thế tổ Minh khang Thái vương Trịnh Kiểm và Thái phi Nguyễn Ngọc Bảo (con gái của Thượng phụ Thái sư Hưng Quốc công Nguyễn Kim), với hơn 53 năm phò tá nhà Lê trải qua 2 triều (từ  Lê Anh Tông đến Lê Thế Tông).
       Câu chuyện bắt đầu từ sau khi Thái vương Trịnh Kiểm qua đời, mọi quyền bính Lê triều giao vào tay Tuấn Đức hầu Trịnh Cối (con trưởng của Trịnh Kiểm với bà vợ cả). Giữa lúc quân Mạc đánh vào xứ Thanh, đáng lẽ phải đem binh chống giặc thì Tuấn Đức hầu Trịnh Cối lại xin đầu hàng nhà Mạc. Trước tình thế ấy, các quan tướng của Thái vương Trịnh Kiểm như Trịnh Vĩnh Thiệu, Trịnh Bách, Lê Cập Đệ, Phan Công Tích đã yết kiến vua Lê Anh Tông và xin vua Lê phong Phúc Lương hầu Trịnh Tùng làm Trưởng Quận công Tiết chế thủy bộ chư dinh. Nhờ tài năng điều binh khiển tướng của Tiết chế Trịnh Tùng và sự đồng lòng, gắng sức cùa các quan tướng Lê triều mà mấy lần quân Mạc tấn công đều bị quân binh Lê Trịnh đánh lui.

       Quân Mạc rút lui, Trịnh Tùng lại cùng các quan tướng họ Trịnh lo việc đê điều trong vùng Thanh Nghệ. Giữa mùa mưa lũ, Trịnh Tùng cùng các quan tướng thường xuyên lo việc tôn đê, chống lũ, lo sinh kế cho chúng dân qua mùa mưa lụt trong năm.
        Giặc lui binh, thiên tai tạm ổn, nhưng trong triều đình nhà Lê lại xảy ra những những mối bất hòa mới. Nhân thấy tả tướng Tiết chế Trịnh Tùng binh quyền ngày một lớn, quan Thái phó nhà Lê – Lê Cập Đệ muốn giành quyền lại cho nhà Lê bèn cùng hàng tướng Trần Quyên bàn mưu mời Trịnh Tùng xuống thuyền rồng để mưu sát. Âm mưu bị chính em gái của Lê Cập đệ là Lê Hoài Hương tiết lộ với vua Lê. Được tin, vua Lê cùng Trịnh Tùng vạch rõ âm mưu của Lê Cập Đệ. Đáng lẽ Đệ bị tội chết nhưng Trịnh Tùng đã xin vua tha tội cho Cập Đệ, những mong Cập Đệ sẽ đoái tội lập công, một lòng tôn phò Lê chúa.

        Năm Nhâm Thìn (1592), Tiết chế Trịnh Tùng mở cuộc hành binh lớn, đánh trận quyết định ở Đông Kinh, bắt được Trần Quyên (tướng tiên phong nhà Mạc), chiếm lại kinh thành. Tháng 2 năm Quý Tỵ (1593), sau khi cho sửa sang kinh thành, cung điện, Trịnh Tùng đã đón vua Lê từ hành cung Vạn Lại (Thanh Hoa) ra kinh thành Thăng Long. Vua Lê lên chính điện coi chầu trong sự tung hô, bái kiến của bá quan văn võ, đánh dấu sự nghiệp Trung Hưng của nhà Lê nay đã hoàn thành. Trịnh Tùng được phong làm Đô nguyên súy Tổng quốc chính thượng phụ Bình An vương.
       Có thể nói: “Sinh vi tướng, tử vi thần”, đó chính là hình bóng, là tấm lòng của Triết Vương Trịnh Tùng - người đã giành cả cuộc đời của mình để “Tôn phò chính thống …”

        Vở tuồng như một nén tâm nhang của các thế hệ con cháu những đời sau tưởng nhớ đến một bậc đại thần họ Trịnh: Vị quốc - báo Quân ân; Vì dân - tròn trách vụ thời Lê Trung Hưng. Và, đó chính là một tấm gương cho những công bộc hậu thế nghĩ về Danh Phận, nghĩ về hai chữ: Tôi Trung đối với Dân, với Nước trong giai đoạn hiện nay!

                                                                                                                                        Bài: Trâm Anh